De goedkoopste
Het Post Intensive Care Syndroom (PICS) is nog maar sinds kort een officiële term, lang is onderschat wat een opname op de Intensive Care met een patiënt en diens naasten doet, zowel lichamelijk als geestelijk. Veel patiënten die langere tijd op de Intensive Care hebben gelegen hebben een soort PTSS ontwikkeld, zij hebben veel herbelevingen.
Ruim de helft van de patiënten die zijn opgenomen op de Intensive Care ervaren na hun opname cognitieve-, psychische- en lichamelijke klachten, deze klachten kunnen na verloop iets afnemen, maar zijn ook regelmatig blijvend.
Vooral jonge patiënten worstelen erg met PICS, zij kunnen hun werk niet hervatten i.v.m. concentratie problemen, of kunnen thuis niet meer alles ‘bijbenen’. Daarnaast is een verminderde conditie ook een vaak genoemde klacht.
PICS is nu ook erg actueel vanwege de vele revalidatie trajecten i.h.k.v. COVID-19.
PICS-F;
Familie van de patiënt kan ook PICS ontwikkelen, dit wordt aangeduid als: PICS-F. Waar de patiënt in een kunstmatig coma werd gehouden hebben zij in de kritische fase lange tijd tussen hoop en vrees geleefd, zij kunnen ook PTSS ontwikkelen.
De Intensive Care;
Op de Intensive Care worden de aller ziekste patiënten behandeld, zij zijn levensbedreigend ziek. De patiënt is in het begin van de behandeling in de meeste gevallen in een kunstmatig coma gebracht, de familie daarin tegen niet. Zij maken alles erg bewust mee, van alle apparatuur tot aan alle (positieve en negatieve) gesprekken met de artsen en verpleging.
Op de Intensive Care overlijden regelmatig patiënten ten gevolge van hun ziekte, zij zijn immers ernstig ziek. Gelukkig overleven ook veel patiënten hun ziekte, zij kunnen aan hun herstel beginnen.
De eerste grote stap voor de patiënt en hun familie is wanneer de patiënt naar de verpleegafdeling gaat. Op de verpleegafdeling zijn immers niet continue verpleegkundigen en monitoren waarop alles in de gaten wordt gehouden, de IC is inmiddles een veilige/ vertrouwde omgeving voor de patiënt en diens naasten geworden. Op de verpleegafdelingen is hier nog niet altijd genoeg aandacht & tijd voor (dit is natuurlijk ook niet zo gek, want op de verpleegafdeling hebben verpleegkundigen de verantwoordelijkheid, ‘s nachts, voor soms wel 13 patiënten!
De volgende stap is dat de patiënt naar huis of naar een revalidatieplek mag, zo fijn die stappen vooruit! Maar tegelijkertijd ook erg eng!
Patient (en hun familie) kunnen na een IC opname kampen met: lichamelijke, cognitieve en psychische problemen.
Het Post Intensive Care Syndroom
PICS is dus een verzamelnaam voor lichamelijke, cognitieve en psychische klachten na een IC opname.
Lichamelijke klachten na een IC opname;
Alle lichamelijke klachten die een patiënt overhoudt na een Intensive Care opname worden gebundeld in de Intensive Care Aqcuired Weakness (ICUAW) = ernstige spierzwakte ten gevolge van de behandeling op de IC. In het Nederlands: IC verworven spierzwakte. Dit komt voor bij 33% van alle beademde patiënten, bij de helft van alle patiënten die een sepsis (bloedvergiftiging) hebben doorgemaakt en bij de helft van de mensen die langer dan een week op de Intensive Care opgenomen zijn geweest.
De grootste risicofactoren voor het ontstaan van IC-verworven spierzwakte zijn:
- Sedatie/ slaapmedicatie, dit is nodig om de patiënt in het begin van de behandeling te kunnen beademen.
- Langdurige bedlegerigheid, elke dag bedlegerigheid op een IC kost 10% aan spiermassa en een week revalidatie
- Delier
- Sepsis of een ernstige infectie
- Multi orgaan falen
- Hypoxie, dit is een laag zuurstof gehalte in het bloed
- Slechte voedingstoestand
- Critical illness neuropathie, door ziekte krijgen de spieren en zenuwen niet voldoende bloed of sterven zelfs af door kleine bloedpropjes t.g.v. DIS. Zenuwschade kan niet of nauwelijks herstellen, mensen houden hun leven lang een verminderd/ branderig gevoel in de vingertoppen en voeten
Cognitieve klachten na een IC opname;
Cognitieve functies zij bijvoorbeeld het geheugen, aandacht en overzicht bewaren + organisatie & planning.
Over het algemeen komen cognitieve problemen zoals overzicht bewaren en organisatie & planning later naar voren. In het ziekenhuis wordt de patiënt voornamelijk geleefd en licht de focus op lichamelijk herstel. Eenmaal thuis moet hij/ zij weer meer zelf doen en nadenken. Cognitieve klachten kunnen klein zijn, maar kunnen van grote invloed op iemands leven zijn.
In het ziekenhuis komt dit al naar voren met bijvoorbeeld aankleden en wat eerst doen? Thuis komen over het algemeen cognitieve problemen meer naar voren. Zo kan een van te voren erg sociaal iemand plotseling niet meer tegen drukte en harde geluiden. Gesprekken volgen en voeren gaat lastig. Wanneer iemand meerdere dingen tegelijk moet doen, kan hij/ zij dit niet meer overzien.
Concentratiestoornissen wordt ook veel genoemd. Jonge mensen willen op een gegeven moment weer graag aan het werk, maar dit gaat gewoon weg niet.
De precieze oorzaak van cognitieve problemen is nog niet bekend, maar het kan te maken hebben met de verminderde zuurstof in de hersenen ten tijde van kritisch ziek zijn of dat toch een infectie een rol heeft gespeeld. Cognitieve klachten kunnen verbeteren, maar anderen komen nooit meer van deze klachten af.
Wel kunnen er geheugen trainingen worden gedaan, dit helpt soms enigszins.
.Psychische klachten na een IC opname;
Het begin van de behandeling is voor de meeste patiënten een ‘zwart gat’, wanneer de patiënt herstellende is ontwaakt deze langzaam maar zeker, doordat de slaapmedicatie wordt verminderd. Wanneer nog verder hersteld beginnen de meeste patiënten na te denken over wat zij hebben meegemaakt en dat zij levensbedreigend ziek zijn geweest.
Zij kunnen te maken krijgen met bepaalde gevoelens:
- Angstgevoelens
- Stress
- Slaap problemen met nachtmerries
- Prikkelbaarheid
- Concentratie problemen
- Depressieve gevoelens
- Stemmingswisselingen
Er zijn ook regelmatig patiënten en familie die PTSS ontwikkelen na een IC opname, deze moeten op de post IC poli worden doorverwezen naar een psycholoog/ psychiater, als deze nog niet tijdens de opname is geconsulteerd.
Gelukkig wordt PICS nu (h)erkent door de gezondheidszorg, want meer en meer mensen overleven een IC opname, dus moet er ook meer aandacht komen voor een leven na de IC!